Küresel İnovasyon Endeksi Nedir?
Küresel İnovasyon Endeksi (GII), Dünya Fikri Mülkiyet Örgütü (WIPO) tarafından hazırlanan ve dünyanın çeşitli ülkelerinin inovasyon ekosistemlerini değerlendiren kapsamlı bir rapordur. GII, ülkelerin inovasyon performansını bilimsel ve teknolojik gelişmeler, araştırma-geliştirme (Ar-Ge) yatırımları, yaratıcılık, patent başvuruları ve eğitim gibi çok çeşitli kriterlere göre sıralar. Endeks, 133 ülkenin inovasyon kapasitelerini ve performanslarını karşılaştırarak, ekonomik kalkınma ve sosyal refah için inovasyonun ne derece etkin kullanıldığını gösterir. Her yıl yayımlanan bu rapor, ülkelerin inovasyon ekosistemlerinin güçlü ve zayıf yanlarını belirlemelerine yardımcı olurken, politika yapıcılar ve yatırımcılar için değerli bir rehber niteliği taşımaktadır.
2024 Küresel İnovasyon Endeksi’ne (GII) göre Türkiye, orta üst gelir grubunda 3. sıraya yükselerek önemli bir başarı elde etmiştir. Bu kategoride Çin ve Malezya gibi güçlü inovasyon ekonomilerinin ardından gelmektedir. Genel sıralamada ise Türkiye, 2023 yılına oranla 2 sıra birden yükselerek 37. sırada yer almıştır.
Türkiye, yaratıcı çıktılar kategorisinde 16. sırada yer almıştır. Ticari markalar ve endüstriyel tasarımlar alanında ise dünya genelinde birinci sıraya yükselmiştir. Bu durum, Türkiye’nin entelektüel varlıkları başarılı bir şekilde ticarileştirdiğini göstermektedir.
İnovasyon Ekosisteminde Güçlü ve Zayıf Yönler
Türkiye’nin inovasyon ekosisteminin bazı güçlü ve zayıf yönleri dikkat çekicidir. İş gücü piyasasında bilgiye dayalı iş gücünün istihdam oranı %24,1 olup, bu alanda 62. sırada yer almaktadır. Ancak Türkiye’nin girişimcilik faaliyetlerinde ileri seviyede eğitim almış kadınların iş gücüne katılımı %12,3 ile oldukça düşük kalmıştır. Öte yandan, işletmelerin Ar-Ge harcamalarının %0,8’i gayrisafi yurt içi hasılaya oranlamasında 28. sırada yer almıştır.
Ar-Ge ve Patent Faaliyetleri
Türkiye, bilgi ve teknoloji çıktılarında 43. sırada yer almıştır. Türkiye’nin özellikle faydalı model patent başvurularında 9. sırada olması, inovasyon kapasitesinin artırılmasına yönelik yapılan çalışmaların fikri sınai mülkiyet hakları boyutunda etkili olduğunu göstermektedir. Ayrıca, Türkiye’nin patent aileleri sıralamasında 40. sırada yer alması, uluslararası iş birliklerinin daha da güçlenmesi gerektiğinin bir göstergesidir.
Sonuç
Türkiye, 2024 Küresel İnovasyon Endeksi’nde gösterdiği performansla inovasyon alanında önemli bir ilerleme kaydetmiştir. Özellikle yaratıcı çıktılar ve Ar-Ge yatırımlarındaki artış, ülkenin bu alandaki potansiyelini ortaya koymaktadır. Ancak eğitim, kadın iş gücüne katılımı ve üniversite-sanayi iş birliği gibi alanlarda yapılacak iyileştirmeler, Türkiye’nin küresel sıralamalardaki yerini daha da ileriye taşıyabilir. Bu bağlamda Türkiye’de inovasyon ekosistemini güçlendirmeye yönelik politika ve stratejiler geliştirilmesi, ülkenin inovasyon kapasitesini ve uluslararası rekabet gücünü artırmada kritik bir rol oynayacaktır.
